Als zelfstandige in België draag je een grote verantwoordelijkheid voor je eigen financiële toekomst, met name als het aankomt op pensioenopbouw. Het wettelijke pensioen is vaak ontoereikend om de huidige levensstandaard te behouden. Gelukkig biedt het Belgische systeem verschillende fiscale optimalisaties om via de tweede en derde pijler een robuust aanvullend pensioen op te bouwen.
De fundamentele pijler: het VAPZ
Het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) is de hoeksteen van je pensioenplanning. Het is verreweg het meest fiscaal voordelige instrument. De gestorte premies zijn namelijk volledig aftrekbaar als sociale bijdrage. Dit betekent dat je niet alleen minder personenbelasting betaalt, maar ook je sociale bijdragen in de toekomst verlaagt, omdat deze berekend worden op basis van je netto belastbaar inkomen na aftrek van het VAPZ.
Voordelen van een klassiek of sociaal VAPZ
Er zijn twee varianten: het klassieke VAPZ en het sociale VAPZ. Bij het sociale VAPZ wordt een deel van de premie gebruikt voor solidariteitsdekkingen, zoals een ziekte-uitkering of een dekking bij arbeidsongeschiktheid. Hoewel de maximale premie bij beide varianten wettelijk is vastgesteld (momenteel 8,17% van je beroepsinkomen, tot een bepaald maximum), biedt het sociale VAPZ een iets hogere aftrekbaarheid (9,4%). Het kiezen van de juiste variant hangt af van je behoefte aan extra bescherming. Overweeg altijd om het maximale bedrag te storten in je VAPZ, want de fiscale winst is direct en significant.
De tweede pijler: IPT en POZ
Zodra je VAPZ is gemaximaliseerd, is het tijd om naar de tweede pijler te kijken. Deze pijler richt zich op aanvullingen via je vennootschap of via jezelf als eenmanszaak.
Individuele pensioentoezegging (IPT) voor vennootschappen
Heb je een vennootschap? Dan is de Individuele Pensioentoezegging (IPT) de aangewezen weg. De premies worden betaald door je vennootschap, zijn aftrekbaar als beroepskost (mits de 80%-regel gerespecteerd wordt) en vormen geen belastbaar voordeel van alle aard voor jou. De 80%-regel zorgt ervoor dat de totale som van wettelijk en aanvullend pensioen niet meer bedraagt dan 80% van je laatste normale bruto jaarbezoldiging.
Pensioenovereenkomst voor zelfstandigen (POZ) voor eenmanszaken
Werk je als eenmanszaak en heb je geen vennootschap? Dan is de Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ) je beste optie in de tweede pijler. De premies voor een POZ zijn fiscaal aftrekbaar via de personenbelasting, wat een belastingvermindering oplevert van 30% op de gestorte bedragen, plus gemeentebelasting. De POZ is een uitstekende manier om na het VAPZ je pensioenpot verder aan te dikken met een aantrekkelijk fiscaal voordeel.
Strategisch combineren voor maximaal voordeel
De sleutel tot optimale pensioenopbouw ligt in de gelaagde aanpak. Start altijd met het VAPZ omwille van de dubbele aftrekbaarheid (sociale bijdragen én personenbelasting). Vul dit vervolgens aan met een IPT (via vennootschap) of een POZ (via eenmanszaak) om te profiteren van verdere fiscale voordelen. Vergeet bovendien niet dat deze pensioenproducten vaak gekoppeld kunnen worden aan een overlijdensdekking of een dekking bij arbeidsongeschiktheid, waardoor je ook je lifestyle en gezin beschermt tegen onverwachte tegenslagen. Raadpleeg een specialist om je persoonlijke 80%-regel correct te berekenen en zo het maximale uit deze Belgische mechanismen te halen.
