Wanneer gebruik je 'voorkomt'?
Het werkwoord 'voorkomen' betekent in veel gevallen 'zorgen dat iets niet gebeurt'. Denk bijvoorbeeld aan de zin: "Een gezonde levensstijl voorkomt veel ziektes." In deze zin is 'voorkomt' de tegenwoordige tijd van het werkwoord 'voorkomen' in combinatie met een enkelvoudig onderwerp ('een gezonde levensstijl').
'Voorkomt' komt van het werkwoord 'voorkomen'. Let op: dit werkwoord heeft meerdere betekenissen en woordvormen, afhankelijk van de context. Dit kan verwarrend zijn, zeker wanneer men niet zeker weet hoe het vervoegd moet worden.
Waarom is 'voorkomd' niet juist in deze context?
Het woord 'voorkomd' bestaat officieel niet. Het wordt vaak foutief gebruikt als mensen denken dat het de tegenwoordige tijd is van 'voorkomen'. Dat is echter niet juist. De juiste vervoeging voor de derde persoon enkelvoud in de tegenwoordige tijd is 'voorkomt'.
'Voorkom' gebruik je als de gebiedende wijs, bijvoorbeeld in: "Voorkom problemen op tijd." In de verleden tijd zou je zeggen: "Hij voorkwam dat het fout ging."
Voorbeeldzinnen met 'voorkomt'
Een paar veel voorkomende voorbeelden maken het verschil nog duidelijker:
"Een helm voorkomt hoofdletsel bij een val."
"Voldoende slapen voorkomt vermoeidheid op het werk."
In elk van deze zinnen is 'voorkomt' correct, omdat het onderwerp in de derde persoon enkelvoud staat en het een tegenwoordige handeling betreft.
Wanneer gebruik je andere vormen van 'voorkomen'?
Zoals eerder vermeld, heeft 'voorkomen' meerdere vormen en toepassingen. Ter verduidelijking:
Voorkomen als 'verschijnen'
'Voorkomen' kan ook 'verschijnen' betekenen, zoals in: "Hij moest voor de rechtbank voorkomen." In dit geval is 'voorkomen' een wederkerend werkwoord en slaat het niet op het vermijden van iets, maar wel op aanwezigheid of verschijning.
Verleden deelwoord: 'voorkómen' en 'voorgekomen'
Het voltooid deelwoord van 'voorkomen' in de betekenis 'vermijden' is 'voorkómen'. In vervoegde vorm wordt het dan: "Hij heeft dat probleem weten te voorkómen." In de betekenis 'verschijnen' wordt het voltooid deelwoord 'voorgekomen', zoals in: "Hij is gisteren voor de rechter voorgekomen."
Veelgemaakte fouten en hoe je ze voorkomt
Een veelgemaakte fout is het gebruik van 'voorkomd' in plaats van 'voorkomt'. Mensen hebben de neiging om werkwoorden te verbasteren als er twijfel bestaat over de spelling of verbuiging. Dit gebeurt vooral vaak bij samengestelde of onregelmatige werkwoorden zoals 'voorkomen'.
Een handige tip: als je twijfelt, probeer de zin te herformuleren of kijk wat de stam van het werkwoord is. Bij 'voorkomen' is de stam 'voorkom'. Voeg daar de juiste uitgang aan toe afhankelijk van de persoon en tijd. Dus bij hij/zij/het wordt dat 'voorkomt'.
Samenvatting
Gebruik altijd 'voorkomt' als je in de derde persoon enkelvoud een handeling in het heden beschrijft waarbij iets wordt vermeden. Het woord 'voorkomd' is geen correct Nederlands en moet dus altijd vermeden worden. Verwarring kan ontstaan door de dubbele betekenis van 'voorkomen', maar met de juiste context kom je al een heel eind. Hopelijk voorkómt dit artikel toekomstige spellingsfouten.